W dobie pandemii wsparcie psychologiczno-pedagogiczne w szkołach, stało się jedną z kluczowych form pomocy uczniom. Długotrwałe nauczanie zdalne pociągało za sobą szereg negatywnych konsekwencji. Z miesiąca na miesiąc można było zaobserwować, nie tylko pogarszającą się kondycję psychiczną uczniów, ale i przeciążenie nauczycieli oraz rodziców. Uczniowie stali się zmęczeni, zniechęceni, apatyczni, odizolowani od bezpośrednich kontaktów rówieśniczych. To doprowadziło do pogłębiających się trudności w nauce, pojawiania się stanów lękowych, stanów depresyjnych, a także wzrostu zachowań ryzykownych oraz nadużywania mediów elektronicznych.
Specjalistyczna pomoc psychologiczna
Stale wzrastało zapotrzebowanie na specjalistyczne wsparcie psychiatryczne, psychologiczne i terapeutyczne, a możliwość uzyskania takiej pomocy była systematycznie ograniczana, z uwagi na wprowadzane obostrzenia i coraz to nowe zmiany w formie funkcjonowania placówek pomocowych. Często więc, to pedagog lub psycholog szkolny stawał się pierwszym źródłem wsparcia uczniów w tej kryzysowej sytuacji.
W celu zapewnienia uczniom stałego wsparcia, w wielu szkołach zostały uruchomione wirtualne gabinety pedagoga. Stosowano wszystkie możliwe formy kontaktu na odległość, aby mieć pewność, że każdy uczeń, potrzebujący pomocy, otrzyma ją na czas. Szybko okazało się, że część młodzieży wymaga systematycznego wsparcia, a nie chce poruszać trudnych tematów podczas rozmów online- często z uwagi na trudną sytuację rodzinną. Wychodząc naprzeciw tej grupie uczniów, umożliwiono im bezpośrednie spotkania z pedagogiem na terenie szkoły, z zachowaniem reżimu sanitarnego.
Biorąc pod uwagę te czynniki, praca pedagoga/psychologa szkolnego była zdecydowanie bardziej intensywna i wymagająca w okresie nauczania zdalnego. Prowadzone rozmowy zdecydowanie rzadziej dotyczyły problemów edukacyjnych niż podczas nauczania stacjonarnego. Pojawiało się natomiast więcej problemów związanych z obniżonym samopoczuciem, relacjami z bliskimi, lękami, stanami depresyjnymi, żałobą po stracie bliskiej osoby.
Współpraca z rodzicami i nauczycielami
Nasiliły się również kontakty pedagogów/psychologów szkolnych z rodzicami, którzy zgłaszali, że czują się bezradni w relacji z dzieckiem- nie wiedzą jak z nim rozmawiać, jak motywować lub pomóc. Najczęstszym impulsem do szukania pomocy u szkolnego specjalisty były takie zachowania młodzieży jak: trwająca od kilku dni/tygodni niechęć do wstania z łóżka, stan ogólnego rozbicia i apatii, płaczliwość, złość i agresja, intensywne konflikty w relacji rodzic-dziecko. Rodzice prosili o wskazówki jak dotrzeć do swojego dziecka, jak z nim rozmawiać i jak mu pomóc. W takich wypadkach przeprowadzane były spotkania psychoedukacyjne zarówno z rodzicem jak i dzieckiem, terapie rodzinne oraz spotkania mediacyjne.
Zdecydowanie częściej trudności nasilały się u uczniów, którzy już przed okresem pandemii zmagali się z problemami natury osobistej, relacyjnej lub rodzinnej. Dla tej grupy uczniów bardzo często szkoła była azylem, odskocznią od własnych myśli, konfliktów i problemów rodzinnych. Długotrwałe zamknięcie w domu, niejednokrotnie na niewielkiej przestrzeni z pozostałymi członkami rodziny, doprowadzało do kumulacji napięć, eskalacji konfliktów, a nawet przemocy domowej.
Pomimo nauczania zdalnego pojawiały się również konflikty w klasach, które przybierały zupełnie inną formę, niż podczas nauki stacjonarnej, ponieważ całkowicie przeniosły się do sieci. Nagminne było blokowanie uczniów podczas lekcji przez kolegów/koleżanki z klasy, „wyrzucanie” z zajęć online, zakładanie „tajnych” grup klasowych, z których wykluczeni byli pojedynczy uczniowie, o której później pozostała część klasy na tych forach dyskutowała, wysyłanie obraźliwych wiadomości, czy tworzenie prześmiewczych memów. Takie wykluczenie z klasy, zwłaszcza dla ucznia przeżywającego sytuację kryzysową, może stać się przeżyciem traumatycznym prowadzącym do rozwinięcia się problemów natury psychologicznej.
Wsparcie organizacji pozarządowych
Wspierając pracę pedagogów/psychologów szkolnych, organizacje pozarządowe – fundacje i stowarzyszenia, również prowadziły działania pomocowe dla uczniów, rodziców i nauczycieli między innymi w formie warsztatów i prelekcji online, indywidualnych konsultacji, psychoedukacji oraz mediacji.
- O jednej z form wsparcia, oferowanej w czasie pandemii przez naszą Fundację możecie przeczytać TUTAJ.